معرفی کوتاه معاونت ادبیات کنگره بزرگداشت شهدای خراسان
مقدمه
کتاب میراث مکتوب بشر با سابقه ای دیرینه و جایگاهی والا در فرهنگ و تمدن با قابلیت دسترسی و بهره برداری آسان و دایمی و عمر طولانی یکی از ابزارهای مناسب و مفید برای نشر و ترویج و انتقال فرهنگ است.
اهمیت این ابزار علمی و فرهنگی به ویژه با محور ادبیات هنگامی افزایش می یابد که در عرصهی دفاع مقدس و تلاقی حماسه و عرفان ایرانی – اسلامی ، ادبیات پایداری ظهور می کند.
ادبیاتی که از حیث درونمایه و موضوع نسبت به دوره های قبل ممتاز و حفظ و انتقالش خدمت به ارزشی ترین میراث فرهنگی جامعه بشری است.وجه دیگر اهمیت ادبیات در مقایسه با تاریخ و ثبت وقایع تاریخ است چرا که کار تاریخ صرفا گزارش و انتقال اخبار و اطلاعات رویدادها است اما ادبیات که با توصیف هنرمندانه حوادث و انتقال حس و حال پدید آورندگان حوادث و آفرینش و ابداع صحنه های مطلوب و مقتضی به تاریخ جان می بخشد.
الف)هدفها:
- نشر و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت با استفاده از رسانههای مکتوب
- تبدیل اسناد و اطلاعات حاصل از سرگذشت پژوهشی به کتاب و سایر تولیدات ادبی
- ایجاد زمینههای مناسب جهت بهره برداری سریع و آسان از آثار تولیدی مکتوب برای تولید سایر آثار فرهنگی اعم از هنری و رسانه ای
- جلوگیری از رکود و رسوب فرآوردههای سرگذشت پژوهشی
- گسترش دامنه زمانی و مکانی ترویج و تبلیغ فرهنگ شهادت از طریق کتاب
ب)سیاستها
- اولویت تولید آثار ادبی بهدست کسانی که در دفاع مقدس حضور داشته اند
- استفاده از تواناییها و ظرفیتهای ادبی استان
- شمول تولید آثار ادبی بر تمام شهدای استان در حد امکان
- تولید حداقل یک عنوان از تمام انواع آثار ادبی یعنی شعر، داستان، زندگی نامه، کتاب کودک و... برای سرداران شهید محوری
اقدامات کنگره در حوزه ادبیات به دو بخش آموزش و تولید تقسیم می شود و هر یک شامل مراحل و فرآیندهای متعددی است که بطور خلاصه به آنها اشاره می شود.
آموزش
- تعیین سیاستهای کلی آموزش
- فراخوان شناسایی و جذب و پرورش استعدادهای بالقوه در زمینه نویسندگی
- تهیه طرح درس ها و متون آموزشی لازم با استفاده از اساتید مجرب و متخصص
- تشکیل کارگاه های آموزش مستمر
- برگزاری پنج دوره آموزش ادبیات داستانی
- برگزاری چهار دوره آموزش خاطره نویسی و زندگی نامه نویسی
تولید :
در بخش تولید آثار ادبی دو نکته قابل ذکر است :
نخست اینکه تولیدات براساس نتایج حاصل از نظرسنجی و نیازسنجی و پژوهشهای میدانی معاونت پژوهشی کنگره حتی المقدور متناسب با نیاز و مطلوب جامعه صورت گرفته است.
دوم اینکه تمام این آثار مستند و مبتنی بر پروندههای حاصل از سرگذشت پژوهی شهدا است که از سوی معاونت سرگذشت پژوهی و جمع آوری آثار شهدای کنگره در اختیار معاونت ادبیات
قرار گرفته است. آثار مورد بحث از حیث تنوع نیز شامل بیشتر گونههای ادبی به شرح زیر است:
داستان :
سهم فراوان داستان در قرآن تا جایی که تقریبا تمام سوره مبارکه یوسف علیه السلام در قالب داستان نازل شده برای اهمیت داستان کافی است.
نظر به اهمیت این گونه ادبی و توجه به آن اقداماتی به شرح زیر صورت گرفته است :
- هفت عنوان رمان براساس زندگی هفت نفر ازسرداران شهید محوری و پنج عنوان با موضوع دفاع مقدس
- چهل عنوان قصه سرداران براساس زندگی 31 نفر از سرداران شهید رده ی 2
مجموعه قصه سرداران
این مجموعه نگارش زندگی و خاطرات مستند سردارن شهید از نگاهی نو و با قلمی متفاوت در قالب داستانهای جذاب و خواندی است که مورد استقبال عمومی قرار گرفته است.
از مجموعه قصه سرداران تاکنون بیش از صد عنوان در گونههای مختلف ادبی چاپ شده است.
نگارش و چاپ بقیه عناوین بصورت نامحدود ادامه دارد که در نهایت به 427 عنوان خواهد رسید.
مجموعه خاطرات :
خاطرات مربوط به شهدای دفاع مقدس از حیث اینکه بیانگر دورنمای و چهره باطنی صحنههای دفاع مقدس است اهمیت دیگر دارد و ارزشی که آن را در سمت و سوی جبهههای جهاد و مکتب تشیع می توان یافت.
در این بخش تعداد 48 عنوان مجموعه خاطرات سرداران شهید چاپ شده که با توجه به حجم پرونده های سرگذشت پژوهشی در مورد سرداران شهید شامل یک سردار شهید در یک جلد
و در مورد شهدای غیر سردار چند شهید در یک جلد تدوین و چاپ شده است.
در مواردی نیز برگزیده و خلاصه چند جلد در یک جلد چاپ شده که از جمله آنها می توان به "15 آیه" "سیبهای کوچهباغ" و سلسله کتابهای "ستاره ها" اشاره کرد.
ستاره ها
سلسله کتابهای پالتویی "ستاره ها" شامل خلاصه ای از زندگینامه وبرگزیدهای ازوصیتنامه وخاطرات شهدا است که دردسته بندی صنفی آنان تعریف و تولید شده است.
از این مجموعه ویژههای سرداران شهید استان وشهرستانهای بیرجند، کاشمر، سبزوار، روحانیون شهید ودانشجویان شهید تاکنون بهچاپ رسیده ونمونههای مشابه آن شامل سایر شهرستانها وگروههای صنفی بهمناسبت یادوارههای آنان چاپ خواهد شد.
اولین نمونه "ستاره ها" مربوط به سرداران شهید استان به زبان انگلیسی نیز با عنوان starsچاپ شده است.
زندگینامه و فرهنگنامههای شهیدان :
سیاست کنگره بزرگداشت شهدای خراسان در زمینههای سرگذشتپژوهی ادبی و هنری، فراگیری بدون استثنای تمام شهدای استان است که براساس آن کار ادبی به موازات برگزاری اکثر یادوارهها و به منظور ماندگار کردن آثار حاصل و سرگذشتپژوهی شهدا، کار ادبی صورت میگیرد. در این زمینه زندگینامه و بخشی از وصیتنامه و نمونه ای از خاطرات شهدای مربوط به هر یادواره در یک جلد چاپ و عرضه شده است که حاصل آن تدوین بیش از 20 عنوان کتاب بوده است.
سلسله کتابهای «کاش ما هم...»
حذف آرایه ها و پیرایه های ادبی در نقل خاطرات شهدا کاری دشوار اما تجربهای آشنا در ادبیات دفاع مقدس که قبلاً در "یادگاران روایت فتح" به موفقیت رسیده است.
این مجموعه که در نهایت تا 447 جلد چاپ خواهد شد که تاکنون 8 جلد با شمارگان هرکدام 5000 تا 10000 نسخه چاپ و عرضه شده است.
ویژگی دیگر کتابهای "کاش ما هم ..." ابعاد کوچک و استثنایی است که باعث کاهش قیمت تمامشده ، افزایش شمارگان و استقبال از آنها می گردد.
این مجموعه نیز با طرح جلد ساده و همسان از لحاظ موضوع نمونهای مشابه قصه سرداران و از لحاظ محتوا تا حدی مشابه یادگاران است.
کتابهای کودک و نوجوان
هر چند بحث در زمینه ی کارهای ادبی ویژه ی گروه های سنی کودک ونوجوان در کشور، جای گفتگو وتامل فراوان دارد اما بههرحال واز این حیث که این گروههای سنی جزء تاثیر پذیرترین گروههای اجتماعی هستند، پرداختن به تولیدات ادبی برای آنان ضرورت دارد.
اقدامات کنگره بزرگداشت شهدای خراسان در این زمینه شامل سه گونه کار شامل شعر، قصه و داستان مصور (کامیک استریپ) است که در اندازههای مختلف وشمارگان فراوان تولید و عرضه شده ومورد استقبال قرارگرفته است.
فهرست کلی این آثاررا می توان بهشرح زیر خلاصه کرد:
- مجموعه شعر کودک شامل 9عنوان
- مجموعه شعر نوجوان با موضوع سرداران شهید 3 عنوان
- قصه ی کودک 2عنوان
- داستان مصور 8 عنوان
نشر ستارهها
برای جامه عمل پوشاندن به اهداف بلند کنگره بزرگداشت شهدای خراسان در تولید کتاب و دیگر آثار ادبی و رسانهای انتشارات مستقلی با عنوان "نشر ستارهها، وابسته به کنگره بزرگداشت سرداران شهید و 23هزار شهید استانهای خراسان" شکل گرفته است.
نشر ستارهها به عنوان ناشر تخصصی کتاب دفاع مقدس، در زمره اولین انتشاراتیهای تخصصی این حوزه و یکی از پرکار ترین و پرشمارگانترین انتشاراتیهای کشور به شمار میرود. این انتشاراتی با حضور فعال در نمایشگاههای بزرگ بینالمللی و استانی کشور تا کنون چندین بار به عنوان ناشر برتر در حوزه دفاع مقدس معرفی شدهاست.